कांगुणी (Celastrus paniculatus) कांगुणी ही अणसुरे गावात तुरळक प्रमाणात आढळणारी वनस्पती आहे. शेरीवाडी, वाकी-भराडे इथल्या सड्यांच्या आजूबाजूला असणाऱ्या झुडुपांमध्ये क्वचित कुठेतरी ही वेल आढळून येते. किंचित धारदार कडा असलेली लहान आकाराची पाने व द्राक्षासारखे घोस असलेली वाटाण्यासारखी पोपटी फळे यावरून ही वनस्पती ओळखता येते. हिच्या फळांना गावात ‘कांगणं’ असं म्हणतात. फळे पिकल्यावर तडकतात व […]
कवंडळ (Trichosanthes tricuspidata) कवंडळ ही गावात तुरळक प्रमाणात आढळणारी वनस्पती आहे. पूर्वी गावात कवंडळाच्या वेली ठिकठिकाणी आढळायच्या, मात्र अलीकडे काही ठराविक ठिकाणीच दिसतात. कवंडळ हे चेंडूसारखे लालेलाल मोठे फळ असते. ऑगस्ट- सप्टेंबरच्या दरम्यान ही फळे दिसायला लागतात. गणेशोत्सवाचे आणि या फळांचे विशेष नाते आहे. गणेशोत्सवप्रसंगी मंडपीला शोभेसाठी कवंडळे बांधतात. कवंडळांचा खाद्य उपयोग गावात केला जात […]
भुईकोहळा (Ipomoea mauritiana) भुईकोहळा ही गावात सामान्य प्रमाणात आढळणारी वेलवर्गीय वनस्पती आहे. गुलाबी मोठ्या आकर्षक फुलांमुळे ही वनस्पती सहज ओळखू येते. गावातून पंगेऱ्याकडे जाणाऱ्या रस्त्यावर डाव्या बाजूला भुईकोहळ्याच्या वेली भरपूर प्रमाणात आढळतात. पाने चांदणीच्या आकाराची, साधारण तळहाताएवढी असतात. पावसाळा सुरु झाला की या वेली टरारतात आणि साधारणपणे ऑगस्टपासून ऑक्टोबरपर्यंत फुलतात. याची गुलाबी रंगाची मोठी फुलं […]
पेवा (Cheilocostus speciosus) पेवा ही गावात तुरळक प्रमाणात आढळणारी वनस्पती आहे. गावात या वनस्पतीला ‘कोष्ठ’ या नावानेही ओळखतात. आरोग्यम् क्लिनिक, शेवडीवाडी स्टॉप आणि अन्य काही भागांत ही वनस्पती आढळून आली आहे. या वनस्पतीची उंची साधारणपणे ५ फुटांपर्यंत असते. पाने लांबट पात्यांसारखी असतात. ऑगस्ट-सप्टेंबर महिन्यात या वनस्पतीला पांढरी मोठी सुंदर फुले येतात. या वनस्पतीचा खाद्य, औषधी […]
काळी मुसळी (Curculigo orchioides) काळी मुसळी ही गावात अत्यंत तुरळक प्रमाणात आढळणारी वनस्पती आहे. पावसाळ्यातले काही दिवस दगडांच्या फटीतून ही रुजून आलेली दिसते. गावातील गिरेश्वर मंदिराच्या प्रवेशद्वाराजवळ ही आढळून आली आहे. कांद्याच्या पात्यांसारखी जमिनीलगत असणारी पाने आणि बारीक पिवळी फुले यावरून ही वनस्पती ओळखता येते. या वनस्पतीचा अणसुरे गावात औषध म्हणून फारसा वापर अलीकडे होत […]
सुरण (Amorphophallus aspera) सुरण ही गावात तुरळक प्रमाणात आढळणारी रानभाजी आहे. पावसाळ्यात सुरणाचे कंद रुजून येतात. लूत आणि सुरण यात बरेच साम्य दिसते, मात्र खोडाच्या पांढरेपणावरून सुरण ओळखता येतो. लोक आपल्या घराच्या आजूबाजूच्या जागेत, परसवात नैसर्गिकरित्या रुजून आलेल्या सुरणाची लागवड करतात. पुरेसा मोठा झाल्यावर सुरण खणून काढला जातो. २ किलो, ५ किलो वा त्यापेक्षा […]
वाटणवेल (Diploclisia glaucescens) वाटणवेल ही गावात आढळणारी एक दुर्मिळ वनस्पती आहे. वाकीचा वहाळ आणि हुर्से वहाळ या दोनच ठिकाणी ही वनस्पती आढळली आहे. या दोन्ही वहाळांमध्ये ही प्रचंड वाढलेली दिसते. वसंत ऋतूत हिला सोनेरी रंगाचा मोहोर येतो व त्यामागोमाग पांढऱ्या चपट्या फळांनी ही वेल लगडते. पाने हिरवी बदामाकृती मध्यम आकाराची असतात. या वनस्पतीचा खाद्य, औषधी […]
घणसकांड घणसकांड ही गावात अत्यंत तुरळक प्रमाणात आढळणारी वनस्पती आहे. गावठाण भागात दोन-तीन ठिकाणी ही वेल पोफळीवर सोडलेली आढळते. या वेलीला घणसकांड हे नाव कशावरून पडले याबाबत निश्चित माहिती उपलब्ध नाही. पाने अळवाच्या पानासारखी मोठी परंतु जाड असतात. या वनस्पतीचा औषधी उपयोग गावात तूर्तास ज्ञात नाही.
नीलांबी (Phyllanthus reticulatus) नीलांबी हे गावात तुरळक प्रमाणात आढळणारे झुडूप आहे. गावाच्या मुख्य रस्त्यावर गावठाण भागात हे झुडूप आढळून आले आहे. गावात या वनस्पतीला ‘भाणसपोय’, ‘पिडपिडी’ अशी नावे स्थानिक लोकांकडून कळतात. फळे बारीक जांभळी तुरट असतात. फळांत शाईसारखा द्रव असतो. पाने चिंचेच्या पानासारखी असतात. अधिक माहितीसाठी संदर्भ – https://en.wikipedia.org/wiki/Phyllanthus_reticulatus)
चिमीन (Thunbergia laevis) ही वेलवर्गीय वनस्पती पावसाळ्यात गावात तुरळक प्रमाणात आढळते. खाद्य, औषधी वा अन्य उपयोग गावात तूर्तास ज्ञात नाही. अधिक माहितीसाठी संदर्भ – https://en.wikipedia.org/wiki/Thunbergia_fragrans)
