नीलभोवर (Ipomoea purpurea) नीलभोवर ही अणसुरे गावात तुरळक प्रमाणात आढळणारी वेलवर्गीय वनस्पती आहे. तलाठी कार्यालयासमोर, कणेरीवाडी घाटीजवळ, अशा काही तुरळक ठिकाणी ही वनस्पती आढळून आली आहे. ‘भोवर’ (Ipomoea) प्रजातीताल्या तीन-चार जाती गावात आढळल्या आहेत. सकाळच्या वेळी फुललेल्या निळ्या रंगाच्या सुंदर धोतऱ्यासारख्या लहान आकाराच्या फुलांवरून ही वनस्पती सहज ओळखता येते. ऑक्टोबर-नोव्हेंबर हा या वनस्पतीच्या फुलण्याचा […]
अबई (Canavalia ensiformis) अबई ही अणसुरे गावात तुरळक प्रमाणात आढळणारी वेलवर्गीय वनस्पती आहे. गावातून पंगेऱ्याकडे जाताना काही ठिकाणी रस्त्याच्या कडेला ही आढळून येते. गुलाबी सुंदर फुलांवरून ही वनस्पती ओळखता येते. शेती, बागा यांच्या कुंपणांवर ही वेल अनेक ठिकाणी दिसते. पाने गडद हिरवी, रुंद, त्रिदलात असतात. फुलून गेल्यानंतर मोठ्या जाड शेंगा येतात. या वनस्पतीचा खाद्य, […]
रानभेंडी (Abelmoschus manihot) रानभेंडी ही गावात सर्वत्र सामान्य प्रमाणात आढळणारी वनस्पती आहे. सप्टेंबर-ऑक्टोबरच्या दरम्यान रस्त्याच्या कडेला, आगरांमध्ये फिकट पिवळ्या पाकळ्या आणि मध्यभाग तपकिरी असणाऱ्या जास्वदींसारख्या सुंदर फुलांवरून ही वनस्पती ओळखता येते. ही वनस्पती साधारणतः ३ ते ५ फूट उंच वाढते. या वनस्पतीचा खाद्य, औषधी, वा अन्य उपयोग गावात फारसा केला जात नाही. इंग्रजीमध्ये सामान्यपणे […]
कांगुणी (Celastrus paniculatus) कांगुणी ही अणसुरे गावात तुरळक प्रमाणात आढळणारी वनस्पती आहे. शेरीवाडी, वाकी-भराडे इथल्या सड्यांच्या आजूबाजूला असणाऱ्या झुडुपांमध्ये क्वचित कुठेतरी ही वेल आढळून येते. किंचित धारदार कडा असलेली लहान आकाराची पाने व द्राक्षासारखे घोस असलेली वाटाण्यासारखी पोपटी फळे यावरून ही वनस्पती ओळखता येते. हिच्या फळांना गावात ‘कांगणं’ असं म्हणतात. फळे पिकल्यावर तडकतात व […]
कवंडळ (Trichosanthes tricuspidata) कवंडळ ही गावात तुरळक प्रमाणात आढळणारी वनस्पती आहे. पूर्वी गावात कवंडळाच्या वेली ठिकठिकाणी आढळायच्या, मात्र अलीकडे काही ठराविक ठिकाणीच दिसतात. कवंडळ हे चेंडूसारखे लालेलाल मोठे फळ असते. ऑगस्ट- सप्टेंबरच्या दरम्यान ही फळे दिसायला लागतात. गणेशोत्सवाचे आणि या फळांचे विशेष नाते आहे. गणेशोत्सवप्रसंगी मंडपीला शोभेसाठी कवंडळे बांधतात. कवंडळांचा खाद्य उपयोग गावात केला जात […]
भुईकोहळा (Ipomoea mauritiana) भुईकोहळा ही गावात सामान्य प्रमाणात आढळणारी वेलवर्गीय वनस्पती आहे. गुलाबी मोठ्या आकर्षक फुलांमुळे ही वनस्पती सहज ओळखू येते. गावातून पंगेऱ्याकडे जाणाऱ्या रस्त्यावर डाव्या बाजूला भुईकोहळ्याच्या वेली भरपूर प्रमाणात आढळतात. पाने चांदणीच्या आकाराची, साधारण तळहाताएवढी असतात. पावसाळा सुरु झाला की या वेली टरारतात आणि साधारणपणे ऑगस्टपासून ऑक्टोबरपर्यंत फुलतात. याची गुलाबी रंगाची मोठी फुलं […]
पेवा (Cheilocostus speciosus) पेवा ही गावात तुरळक प्रमाणात आढळणारी वनस्पती आहे. गावात या वनस्पतीला ‘कोष्ठ’ या नावानेही ओळखतात. आरोग्यम् क्लिनिक, शेवडीवाडी स्टॉप आणि अन्य काही भागांत ही वनस्पती आढळून आली आहे. या वनस्पतीची उंची साधारणपणे ५ फुटांपर्यंत असते. पाने लांबट पात्यांसारखी असतात. ऑगस्ट-सप्टेंबर महिन्यात या वनस्पतीला पांढरी मोठी सुंदर फुले येतात. या वनस्पतीचा खाद्य, औषधी […]
काळी मुसळी (Curculigo orchioides) काळी मुसळी ही गावात अत्यंत तुरळक प्रमाणात आढळणारी वनस्पती आहे. पावसाळ्यातले काही दिवस दगडांच्या फटीतून ही रुजून आलेली दिसते. गावातील गिरेश्वर मंदिराच्या प्रवेशद्वाराजवळ ही आढळून आली आहे. कांद्याच्या पात्यांसारखी जमिनीलगत असणारी पाने आणि बारीक पिवळी फुले यावरून ही वनस्पती ओळखता येते. या वनस्पतीचा अणसुरे गावात औषध म्हणून फारसा वापर अलीकडे होत […]
सुरण (Amorphophallus aspera) सुरण ही गावात तुरळक प्रमाणात आढळणारी रानभाजी आहे. पावसाळ्यात सुरणाचे कंद रुजून येतात. लूत आणि सुरण यात बरेच साम्य दिसते, मात्र खोडाच्या पांढरेपणावरून सुरण ओळखता येतो. लोक आपल्या घराच्या आजूबाजूच्या जागेत, परसवात नैसर्गिकरित्या रुजून आलेल्या सुरणाची लागवड करतात. पुरेसा मोठा झाल्यावर सुरण खणून काढला जातो. २ किलो, ५ किलो वा त्यापेक्षा […]
वाटणवेल (Diploclisia glaucescens) वाटणवेल ही गावात आढळणारी एक दुर्मिळ वनस्पती आहे. वाकीचा वहाळ आणि हुर्से वहाळ या दोनच ठिकाणी ही वनस्पती आढळली आहे. या दोन्ही वहाळांमध्ये ही प्रचंड वाढलेली दिसते. वसंत ऋतूत हिला सोनेरी रंगाचा मोहोर येतो व त्यामागोमाग पांढऱ्या चपट्या फळांनी ही वेल लगडते. पाने हिरवी बदामाकृती मध्यम आकाराची असतात. या वनस्पतीचा खाद्य, औषधी […]
