गुंज (Abrus precatorius) गुंज ही वेलवर्गीय वनस्पती गावात अत्यंत तुरळक प्रमाणात आढळते. चित्रात दाखवलेल्या गुंजेच्या बिया या वाकीच्या सड्यावर मिळाल्या आहेत. गुंजेचा पाला व मुळे औषधी आहेत. अधिक माहितीसाठी संदर्भ – 1) मराठी विकिपिडिया (https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%81%E0%A4%82%E0%A4%9C)
बोर्याटीण (……………..) बोर्याटीणीची लहान उंचीची झाडे (५ ते १५ फूट) गावात तुरळक प्रमाणात आढळतात. बोराचेच भाईबंद असलेले हे झाड आहे. वाकीच्या सड्यावर बोर्याटीणीच्या झाडांची नोंद झाली आहे. पाने लहान गोलाकार असून फांद्या काटेरी असतात. याला बोरासारखी काळी फळे येतात. या झाडाचा खाद्य, औषधी वा अन्य उपयोग गावात तूर्तास ज्ञात नाही. जळवणासाठी लोक कवळ तोडतात.
बोखाडा (Casearia graveolens ) बोखाडा हे झाड गावात अत्यंत दुर्मिळ आहे. वाकी वाडीत बोखाड्याच्या लहान उंचीच्या (५ ते १० फूट) दोन झाडांची नोंद झाली आहे. उन्हाळ्यात येणाऱ्या जांभळाच्या आकाराच्या हिरव्या-पिवळ्या फळांवरून हे झाड ओळखता येते. फळे तडकतात व लाल बी बाहेर दिसते. पक्षी फळे खातात. या झाडाचा खाद्य, औषधी वा अन्य उपयोग गावात तूर्तास […]
कौशी (Firmiana colorata) कौशीची लहान ते मध्यम उंचीची झाडे (१० ते २० फूट) गावात तुरळक प्रमाणात आढळतात. मोठा वृक्ष आढळात नाही. गिरेश्वर मंदिराच्या आसपासच्या सड्यावर व वाकी-भराड्याच्या सड्यावर कौशीची झाडे आहेत. मार्च-एप्रिलमध्ये येणाऱ्या लालेलाल फुलांनी हे झाड सहज ओळखू येते. त्यानंतर गुलाबी रंगाच्या शेंगांनी हे झाड लगडते. कौशीची फळे आंबटसर असतात व ती खाद्य […]
चिपी (Sonneratia alba)
चिपी (Sonneratia alba) महाराष्ट्राचा ‘राज्य कांदळवन वृक्ष’ असलेली ‘चिपी’ ही वनस्पती अणसुरे गावाच्या कांदळवन क्षेत्रात सर्वत्र विपुल प्रमाणात आढळते. चिपीचे लहान ते मध्यम उंचीचे वृक्ष (५ ते १० फूट) खाडीकिनाऱ्यालगत आढळतात. गोल जाड पाने आणि गुलाबी-पांढऱ्या फुलांवरून हा वृक्ष सहज ओळखता येतो. या वृक्षाचा खाद्य, औषधी वा अन्य उपयोग गावात तूर्तास ज्ञात नाही. […]
वईनिवडुंग (Euphorbia neriifolia) वईनिवडुंग ही गावात विपुल प्रमाणात आढळणारी वनस्पती आहे. शेताच्या, बागेच्या कुंपणासाठी, वय करण्यासाठी गावात सर्रासपणे निवडुंगाचा वापर होतो. निवडुंगाची वाढ झटपट होते. उन्हाळ्यात याला बारीक लाल फुलं येतात. वईनिवडुंग जस्तीत जास्त ५ ते ८ फुटांपर्यंत उंच वाढते.निवडुंगाचा चीक औषधी असतो. गुरांच्या शिंगाला दुखापत झाल्यास निवडुंगाचा चीक लावल्याने जखम भरते अशी माहिती स्थानिक […]
बेहडा (Terminalia bellirica) बेहड्याची लहान ते मध्यम उंचीची झाडे (१० ते ३० फूट) गावात सामान्य प्रमाणात आढळतात. म्हैसासुरवाडी, वाकी-भराडे या भागात बेहड्याची झाडे विशेष करून आढळतात. बेहड्याच्या एका महावृक्षाची नोंद गावात झाली आहे. उन्हाळ्यात बेहड्याला फळे येतात. स्थानिक भाषेत बेहाड्यांना ‘हेळे’ म्हणतात. बेहड्याचा आयुर्वेदिक उपयोग खूप आहे, मात्र गावात औषधासाठी, खाद्य म्हणून वा अन्य कोणत्या […]
बिवळा (Pterocarpus marsupium) बिवळ्याची लहान ते मध्यम उंचीची झाडे (१० ते ३० फूट) गावात सामान्य प्रमाणात आढळतात. मोठा वृक्ष आढळात नाही. बिवळ्याला ‘पालेआसन’ असेही नाव आहे. इमारती बांधकामासाठी बिवळ्याची झाडे तोडली जातात. बिवळ्याचे लाकूड कठीण व आतून लालसर असते. पाने बारीक, बकुळीच्या पानांसारखी असतात. उन्हाळ्यात बिवळे हिरवट-गुलाबी-नारिंगी अशा मिश्र रंगाने मोहोरतात. सोबतचे चित्र हे […]
उक्षी (Calycopteris floribunda) उक्षी हे गावात सर्वत्र विपुल प्रमाणात आढळणारे झुडूप आहे. अनेक भागांत ही आक्रमकपणे वाढलेली दिसते. उन्हाळ्यात येणाऱ्या हिरवट पांढऱ्या फुलांच्या घोसांवरून उक्षी सहज ओळखता येते. या वनस्पतीचा खाद्य, औषधी वा अन्य उपयोग गावात कुठे केला जात नाही. अधिक माहितीसाठी संदर्भ – 1) Vikaspedia (https://mr.vikaspedia.in/rural-energy/environment/91c94893593593f93593f92792493e-93592893894d92a924940/90991594d937940) 2) फ्लॉवर्स ऑफ इंडिया (http://www.flowersofindia.net/catalog/slides/Paper%20Flower%20Climber.html)
